Hymn Węgier
Isten, áldd meg a magyart („Boże zbaw Węgrów”)
Isten, áldd meg a magyart („Boże zbaw Węgrów”, znany również jako A magyar
nép zivataros századaiból – „Z burzliwych wieków węgierskiego ludu”) – hymn państwowy Węgier. G-dur kap. III próg = Ais-dur
G D A0 G
Boże wszystkich Węgrów zbaw
C E7 a E7 a
I łaskami obdarz ich,
D D7 A0 C G D
Dłoń pomocną podaj gdy
G9 h a G D G
Wróg dobija się do drzwi;
e G0 e H7
Choć pomiatał nimi los,
e C e A D
Ześlij im szczęśliwy czas,
C a D C
Zabierz od nich wszelkie smutki
G a A0 G
Wszystkie grzechy-y zmaż.
w oryginalnej tonacji Ais (Bb)
Ais F A0 Ais d dis f ais f dis d
Boże wszystkich Węgrów zbaw
Dis G7 c G7 c g f dis d c d dis
I łaskami obdarz ich,
F F7 C0 DisAis F C d dis c dis dis-d c
Dłoń pomocną podaj gdy
Ais9 d c Ais F Ais f dis d c ais c d
Wróg dobija się do drzwi;
g G0 g D ais a g fis g a d
Choć pomiatał nimi los,
g Dis g C F d c ais a ais c F
Ześlij im szczęśliwy czas,
Dis c F Dis dis d c ais a g f dis
Zabierz od nich wszelkie smutki,
Ais c A0 Ais d d c c-d ais
Wszystkie grzechy-y zmaż.
w tonacji C-dur:
C G C9 H0 C E f g c g f E
Boże wszystkich Węgrów zbaw
F A7 d A7 d a g f e d e f
I łaskami obdarz ich,
G G7 D0 F C G D e f d f e d
Dłoń pomocną podaj gdy
C9 ed C G C g f e d c d e
Wróg dobija się do drzwi;
a A0 a E c h a as a h e
Choć pomiatał nimi los,
a F a D G e d c h c d G
Ześlij im szczęśliwy czas,
F d G F f e d c h a g f
Zabierz od nich wszelkie smutki,
C d F0 C e e d d-e c
Wszystkie grzechy-y zmaż.
24.01.2023
HYMN WĘGIER (Isten, áldd meg a magyart) - Sylwek Szweda
Hungarian National Anthem - Magyar Himnusz - Sung by Irma Zeisky
Hymn Węgier (tłumaczenie literackie) - Anthem of Hungary
Magyar Himnusz és Székely Himnusz
MusicAppforVn.Va.Vc.Ba.Players
Himnusz | National Anthem of Hungary【 Violin Sheet Music 】
National Anthem of Hungary (Himnusz) (Karaoke Version) (Originally Performed By National Anthem...
National Anthem of Hungary (Himnusz) (Karaoke Version) (Originally Performed By National Anthem...
Isten, áldd meg a magyart („Boże zbaw Węgrów”, znany również jako A magyar nép zivataros századaiból – „Z burzliwych wieków węgierskiego ludu”) – hymn państwowy Węgier.
Słowa napisał Ferenc Kölcsey w 1823 roku, jeden z największych węgierskich poetów okresu reform, a zarazem działacz ludowy. Po raz pierwszy został opublikowany w 1828 roku pod tytułem Himnusz (Hymn). Muzykę skomponował w 1844 roku Ferenc Erkel, twórca węgierskiej opery narodowej.
Pierwszy raz publicznie wykonany był w obecności władz państwowych w Teatrze Narodowym w Peszcie w 1844 roku, oficjalnie przyjęty w 1903 roku. Ponieważ odwoływał się do Boga, decyzją komunistycznego rządu od roku 1949 wykonywany był wyłącznie w wersji instrumentalnej. Po powstaniu w 1956 roku przywrócono tekst hymnu i w takiej formie jest wykonywany. Od 2012 r. hymn jest wpisany do konstytucji Węgier.
Tłumaczenie na język polski wykonał Józef Waczków
Czasami w miejsce Isten, áldd meg a magyart wykonywana jest pieśń Szózat.
Ferenc Kölcsey (ur. 8 sierpnia 1790 w Sződemeter, zm. 24 sierpnia 1838 w Szatmárcseke) – węgierski poeta, polityk i reformator języka, członek rzeczywisty Węgierskiej Akademii Nauk, autor hymnu Węgier.
Wyszedł ze szkoły klasycyzmu, wzorowanej na literaturze starogreckiej; był uczniem Ferenca Kazinczyego. W swojej twórczości przeszedł ewolucję – początkowo był poetą klasyczno-sentymentalnym, następnie przeszedł do romantyzmu. Doskonale znał dorobek życia umysłowego ówczesnej Europy.
Momentem przełomowym w jego karierze był rok 1817, kiedy Kölcsey stwierdził, że nadeszła pora, by swój talent przeznaczyć nie na tłumaczenie innych utworów, ale na tworzenie własnych dzieł. W 1823 r. napisał Hymn, do którego w rok później Ferenc Erkel skomponował muzykę – utwór stał się hymnem narodowym.
Inne przykładowe utwory
- oda Do wolności (1825)
- Pieśń Zrínyego (1830) – dialog przeszłości z teraźniejszością
- Do pamiętnika – epigramat o wymowie patriotycznej
Ferenc Erkel (ur. 7 listopada 1810 w Szatmárcseke, zm. 15 czerwca 1893 w Budapeszcie) – węgierski kompozytor, ojciec węgierskiej opery narodowej, twórca wielu dzieł operowych granych do dnia dzisiejszego, a także twórca Hymnu węgierskiego skomponowanego w 1844 roku.
Pierwsze cztery jego opery były dziełem współpracy z Béni Egressym, autorem tekstów do oper. Następnie objął stanowisko dyrektora budapeszteńskiej orkiestry filharmonicznej. Oprócz pracy w roli dyrektora orkiestry oraz pracy kompozytorskiej był nauczycielem w Akademii Muzycznej, a od 1884 roku dyrektorem Węgierskiej Opery Narodowej.
Zmarł 15 czerwca 1893 roku w Budapeszcie w wieku 83 lat.
Erkel był także zapalonym miłośnikiem szachów, a także znanym graczem tej dyscypliny na arenie międzynarodowej.
Himnusz
Isten, áldd meg a magyart
Jó kedvvel, bőséggel,
Nyújts feléje védő kart,
Ha küzd ellenséggel;
Bal sors akit régen tép,
Hozz rá víg esztendőt,
Megbűnhődte már e nép
A múltat s jövendőt!
Őseinket felhozád
Kárpát szent bércére,
Általad nyert szép hazát
Bendegúznak vére.
S merre zúgnak habjai
Tiszának, Dunának,
Árpád hős magzatjai
Felvirágozának.
Értünk Kunság mezein
Ért kalászt lengettél,
Tokaj szőlővesszein
Nektárt csepegtettél.
Zászlónk gyakran plántálád
Vad török sáncára,
S nyögte Mátyás bús hadát
Bécsnek büszke vára.
Hajh, de bűneink miatt
Gyúlt harag kebledben,
S elsújtád villámidat
Dörgő fellegedben,
Most rabló mongol nyilát
Zúgattad felettünk,
Majd töröktől rabigát
Vállainkra vettünk.
Hányszor zengett ajkain
Ozman vad népének
Vert hadunk csonthalmain
Győzedelmi ének!
Hányszor támadt tenfiad
Szép hazám, kebledre,
S lettél magzatod miatt
Magzatod hamvvedre!
Bújt az üldözött, s felé
Kard nyúlt barlangjában,
Szerte nézett s nem lelé
Honját e hazában,
Bércre hág és völgybe száll,
Bú s kétség mellette,
Vérözön lábainál,
S lángtenger fölette.
Vár állott, most kőhalom,
Kedv s öröm röpkedtek,
Halálhörgés, siralom
Zajlik már helyettek.
S ah, szabadság nem virul
A holtnak véréből,
Kínzó rabság könnye hull
Árvák hő szeméből!
Szánd meg Isten a magyart
Kit vészek hányának,
Nyújts feléje védő kart
Tengerén kínjának.
Bal sors akit régen tép,
Hozz rá víg esztendőt,
Megbűnhődte már e nép
A múltat s jövendőt!
Jó kedvvel, bőséggel,
Nyújts feléje védő kart,
Ha küzd ellenséggel;
Bal sors akit régen tép,
Hozz rá víg esztendőt,
Megbűnhődte már e nép
A múltat s jövendőt!
Őseinket felhozád
Kárpát szent bércére,
Általad nyert szép hazát
Bendegúznak vére.
S merre zúgnak habjai
Tiszának, Dunának,
Árpád hős magzatjai
Felvirágozának.
Értünk Kunság mezein
Ért kalászt lengettél,
Tokaj szőlővesszein
Nektárt csepegtettél.
Zászlónk gyakran plántálád
Vad török sáncára,
S nyögte Mátyás bús hadát
Bécsnek büszke vára.
Hajh, de bűneink miatt
Gyúlt harag kebledben,
S elsújtád villámidat
Dörgő fellegedben,
Most rabló mongol nyilát
Zúgattad felettünk,
Majd töröktől rabigát
Vállainkra vettünk.
Hányszor zengett ajkain
Ozman vad népének
Vert hadunk csonthalmain
Győzedelmi ének!
Hányszor támadt tenfiad
Szép hazám, kebledre,
S lettél magzatod miatt
Magzatod hamvvedre!
Bújt az üldözött, s felé
Kard nyúlt barlangjában,
Szerte nézett s nem lelé
Honját e hazában,
Bércre hág és völgybe száll,
Bú s kétség mellette,
Vérözön lábainál,
S lángtenger fölette.
Vár állott, most kőhalom,
Kedv s öröm röpkedtek,
Halálhörgés, siralom
Zajlik már helyettek.
S ah, szabadság nem virul
A holtnak véréből,
Kínzó rabság könnye hull
Árvák hő szeméből!
Szánd meg Isten a magyart
Kit vészek hányának,
Nyújts feléje védő kart
Tengerén kínjának.
Bal sors akit régen tép,
Hozz rá víg esztendőt,
Megbűnhődte már e nép
A múltat s jövendőt!
Hymn
Boże, zbaw Węgrów
I obdarz ich swymi łaskami!
Wspomóż swą pomocą słuszną sprawę
Przeciw której walczą Twoi wrogowie.
Los, który tak długo Węgrami pomiatał,
Przynieś im szczęśliwy;
Ucisz ich smutki, które przygniatają
I odpuść przeszłe i przyszłe grzechy.
Z Twoją pomocą nasi ojcowie
Stali się dumą świętych Karpat;
Z Twoją pomocą znaleźli swój dom
Potomkowie rycerza Bendegúza.
Tam gdzie płyną wody Dunaju
A struga Cisy obmywa
Dzieci Arpadów, z Twojej łaski
Dobrze i dostatnio żyjące.
Daj nam uprawiać złote ziarna
Na polach Kún,
I pozwól srebrnemu deszczowi
Zraszać winne grona Tokaju.
Ty zawiesiłeś nasze sztandary
Nad fortecami przeciw dzikim Turkom;
Dumny Wiedeń położyłeś
U stóp króla Macieja.
Lecz niestety, przez nasze winy
Gniew Twój wzbudziliśmy
I Twe gromy poczęły spadać
Na nas z nieba przepełnionego gniewem.
Mongolska strzała przeleciała
Nad naszymi głowami
I zaznaliśmy jarzma tureckiego,
Gnębiącego narody wolnych.
Jakże często słyszeliśmy głos
Dzikich hord Osmańskich,
Cieszących się
Ze zdobycznych mieczy naszych bohaterów!
Jakże często Twoi synowie
Powstawali nad tą ziemią!
A ty dawałeś im ich groby
W tej, którą sami orali!
Choć wróg skryty w jamach
Drży przed atakiem,
Choć przychodzi, by szpiegować,
Nie ma w naszej ziemi domu.
Góry, doliny – gdzieby nie poszedł
Smutek i żałość go otoczą.
Nad morzem krwi
Morze płomieni.
Ponad fortecą obróconą wniwecz
Dawniej radość znajdowaliśmy;
Dziś jedynie jęki i westchnienia
Wznoszą się nad jej murami.
I kwiat wolności nie zakwita
Z rozlanej krwi poległych,
I łzami niewolników płoną
Łzy rozlane naszych sierot.
Zlituj się więc Panie nad Węgrami,
Miotanymi falami gniewu;
Wspomóż ich Swą mocną dłonią
Gdy na morzu cierpienia grozi im zatrata.
Los, którym tak długo ich karałeś,
Przynieś im szczęśliwy
Uśmierzając smutek znany od tak dawna,
I wszystkie grzechy wszystkich dni.
I obdarz ich swymi łaskami!
Wspomóż swą pomocą słuszną sprawę
Przeciw której walczą Twoi wrogowie.
Los, który tak długo Węgrami pomiatał,
Przynieś im szczęśliwy;
Ucisz ich smutki, które przygniatają
I odpuść przeszłe i przyszłe grzechy.
Z Twoją pomocą nasi ojcowie
Stali się dumą świętych Karpat;
Z Twoją pomocą znaleźli swój dom
Potomkowie rycerza Bendegúza.
Tam gdzie płyną wody Dunaju
A struga Cisy obmywa
Dzieci Arpadów, z Twojej łaski
Dobrze i dostatnio żyjące.
Daj nam uprawiać złote ziarna
Na polach Kún,
I pozwól srebrnemu deszczowi
Zraszać winne grona Tokaju.
Ty zawiesiłeś nasze sztandary
Nad fortecami przeciw dzikim Turkom;
Dumny Wiedeń położyłeś
U stóp króla Macieja.
Lecz niestety, przez nasze winy
Gniew Twój wzbudziliśmy
I Twe gromy poczęły spadać
Na nas z nieba przepełnionego gniewem.
Mongolska strzała przeleciała
Nad naszymi głowami
I zaznaliśmy jarzma tureckiego,
Gnębiącego narody wolnych.
Jakże często słyszeliśmy głos
Dzikich hord Osmańskich,
Cieszących się
Ze zdobycznych mieczy naszych bohaterów!
Jakże często Twoi synowie
Powstawali nad tą ziemią!
A ty dawałeś im ich groby
W tej, którą sami orali!
Choć wróg skryty w jamach
Drży przed atakiem,
Choć przychodzi, by szpiegować,
Nie ma w naszej ziemi domu.
Góry, doliny – gdzieby nie poszedł
Smutek i żałość go otoczą.
Nad morzem krwi
Morze płomieni.
Ponad fortecą obróconą wniwecz
Dawniej radość znajdowaliśmy;
Dziś jedynie jęki i westchnienia
Wznoszą się nad jej murami.
I kwiat wolności nie zakwita
Z rozlanej krwi poległych,
I łzami niewolników płoną
Łzy rozlane naszych sierot.
Zlituj się więc Panie nad Węgrami,
Miotanymi falami gniewu;
Wspomóż ich Swą mocną dłonią
Gdy na morzu cierpienia grozi im zatrata.
Los, którym tak długo ich karałeś,
Przynieś im szczęśliwy
Uśmierzając smutek znany od tak dawna,
I wszystkie grzechy wszystkich dni.
Franciszek Józef I (niem. Franz Joseph; węg. Ferenc József; ur. 18 sierpnia 1830 w pałacu Schönbrunn koło Wiednia, zm. 21 listopada 1916 tamże) – przedstawiciel domu habsbursko-lotaryńskiego, w latach 1848–1916 cesarz Austrii i król Węgier, król Czech i król Chorwacji, w latach 1848–1866 Prezydent Związku Niemieckiego.
