Pieśń niemieckiej matki
„Lied Einer Deutschen Mutter”
W czasie drugiej wojny światowej mój ojciec (Fryderyk Schweda/Szweda),
uczęszczał do szkoły niemieckiej (od klasy pierwszej podstawowej do piątej)
i był wyróżniającym się uczniem. W późniejszym Jego i nie tylko Jego życiu,
doświadczenie to odbiło się bardzo tragicznym echem. Jemu też i Jego matce
(Anna Schweda/Szweda) dedykuję tę pieśń Bertolta Brechta - „Lied Einer
Deutschen Mutter”(Pieśń Niemieckiej Matki).
(współpraca przy tłumaczeniu: Ewa Schnabel).
C
Mój Synu, kupiłam ci oficerki,G7
Do tego także brązową koszulę:G7 C
Gdybym wiedziała jak to się skończy,F G7 C
Szyję oplotłabym sobie sznurem.Mój Synu, widziałam jak prężyłeś dłoń
Wpatrzony ślepo w twarz okrutną,
Lecz nie wiedziałam wtedy jeszcze,
Że dłoń ta winna tobie uschnąć.
Mój Synu, gdy mówiłeś z dumą
O bohaterów wielkim rodzie,
Ja nie spostrzegłam kiedy zło
Już przyczaiło się za progiem.
Mój Synu, kiedy szedłeś w szeregu,
A ja machałam do ciebie chusteczką
To nawet przez myśl mi nie przeszło,
Że właśnie biorą na rzeź moje dziecko.
Mój Synu, gdy krzyczałeś gniewnie,
Że nikt nie pozna naszych Niemiec,
Wnet stały się gruzem i popiołem,
Wnet stały się krwawym kamieniem.
Mój Synu, nie wiedziałam wtedy,
Że maszerujesz wprost do piekła,
A ta brązowa koszula ode mnie
Będzie jak krwi kałuża skrzepła.
15.09.2005
Hanns Eisler - Lied einer deutschen Mutter - Gisela May
PIEŚŃ NIEMIECKIEJ MATKI
(Bertolt Brecht –„Lied Einer Deutschen Mutter”)
tłumaczenie: Ewa Schnabel z Freiburga 04.09.2005Mój synu, podarowałam ci oficerki
I tę brązową koszulę:
Gdybym wiedziała to co dzisiaj wiem
To powinnam była się wtedy powiesić.
Mój Synu, gdy widziałam twoją dłoń
Którą podnosiłeś w pozdrowieniu Hitlera
Nie wiedziałam, że temu który go pozdrawia
Powinna uschnąć ręka.
Mój Synu, słyszałam cię mówiącego
O rodzie bohaterów
Nie wiedziałam
Że ty byłeś ich chłopcem do bicia (sługą tortur).
Mój Synu, ja widziałam ciebie maszerującego
I nie wiedziałam
Że ten który z nim wyrusza
Nigdy więcej nie powróci.
Mój Synu, ty powiedziałeś mi:
„Niemcy będą nie do poznania”
Nie wiedziałam że one staną się
Popiołem i krwawym kamieniem.
Widziałam jak nosiłeś na sobie brązową koszulę
I nie sprzeciwiłam się temu
Gdyż nie wiedziałam tego co wiem dzisiaj:
To była twoja koszula śmierci (śmiertelna koszula).
W 1916 poznał o prawie trzy lata młodszą Paulę Banholzer, córkę augsburskich lekarzy – Anny i Karola Banholzerów. Rok później rozpoczął studia medyczne i filozoficzne na Uniwersytecie Monachijskim. W 1919 Bertoldowi i Pauli urodził się syn, który otrzymał imię Frank. Jego życie skończyło się w 1943, śmiercią na froncie wschodnim. Bertold i Paula nigdy nie wzięli ślubu. Pauli, którą Bertold zwykł nazywać „kochaną małą złośnicą” (niem. Liebste kleine Zornige), albo „Bi” (”Bittersweet”) zawdzięczamy wspomnienia o Brechcie (”So viel wie eine Liebe: unbekannte Brecht”). W 1992 ukazały się listy Brechta do Pauli, w zbiorze zatytułowanym „Liebste Bi: Briefe an Paula Banholzer”.
Dzień po spaleniu Reichstagu (28 lutego 1933) Brecht udał się na emigrację. Najpierw do Danii, potem do Szwecji i Finlandii, poprzez ZSRR (przejechał w 1940 koleją transsyberyjską do Władywostoku), ostatecznie zamieszkał w USA, w Santa Monica.
Komisja Kongresu USA do spraw działalności antyamerykańskiej wezwała go w październiku 1947 o stawiennictwo na przesłuchanie jako podejrzanego o działalność komunistyczną. 31 października 1947, chcąc uniknąć stawiennictwa przed komisją, Brecht wyjechał do Europy. W utworzonej przez ZSRR w październiku 1949 NRD został w listopadzie 1949 mianowany dyrektorem nowo utworzonego teatru – Berliner Ensemble.
Brecht zmarł na atak serca mając lat 58. W swej ostatniej woli wydał polecenia by w jego sercu umieścić sztylet a ciało zamknąć w stalowej trumnie, by nie mogły dostać się do niego robaki. Jest pochowany w Dorotheenfriedhof w Berlinie.Jego twórczość ma charakter buntowniczy, rewolucyjny; jest społecznie zaangażowana. Brecht najczęściej stawał w obronie robotników i pokrzywdzonych, przeciwko wojnom, atakował kapitalistów i filistrów. Jedną z głównych inspiracji światopoglądowych Brechta był marksizm, zmieszany z modernistyczną niechęcią do mieszczaństwa.
Jego sztuki poruszały problematykę społeczną, odnosiły się krytycznie wobec kapitalizmu i wojny, jak chociażby „Człowiek jak człowiek”. Pod koniec lat 20. zwrócił się całkowicie w kierunku propagandy (agit-prop), tworzył przedstawienia o charakterze dydaktycznym, pouczającym, które pokazywał robotnikom. Potem porzucił Brecht techniki nieco siermiężnego agit-prop na rzecz efektów obcości.
Największym sukcesem Brechta była „Opera za 3 grosze” (Die Dreigroschenoper), będąca modernizacją sztuki „Opery żebraczej” Gay'a przeniesioną w realia robotnicze. Popularnym sloganem stał się jeden z jej refrenów brzmiący „najpierw żarcie, potem moralność” (Denn erst kommt das Fressen, und dann kommt die Moral).
